Ken je luisteraars
De weg naar een duurzaam Nederland met ruimte voor natuur, cultuur én economische activiteiten is geen snelweg waar je 130 kunt rijden. Eerder een klinkerweg met kuilen en gaten, roadblocks en diverse andere obstakels. Daar rijdt je dan op je fiets, tassen vol met idealen, ideeën en plannen om de wereld te verbeteren. Het publiek langs de weg juicht je toe maar hoort helemaal niet wat je zegt daarvoor maken ze zelf teveel lawaai. Een aantal mensen fiets met je mee. Helaas zijn er ook mensen die punaises op je pad strooien anderen die ronduit voor je gaan staan en je de weg versperren. Is dit een nachtmerrie of is dit jouw werkelijkheid?
Hoe bereik je nou dat al die mensen wél naar je luisteren? Daarvoor is het belangrijk dat je iets weet van de belangen en van wat hen motiveert, wat ze écht belangrijk vinden. Ik heb ooit het boek Stratego voor vrouwen van Monic Bührs en Elisa de Groot gebruikt voor een training voor vrouwen van Waterschapsbesturen. Dit boek geeft diverse praktische handreikingen om je doel te bereiken. In dit verband is het model voor krachtenveldanalyse dat ze in het boek beschrijven bruikbaar. Het model onderscheidt vier typen spelers in het veld: 1. positief over je en te vertrouwen: je bondgenoten, 2. negatief over je en te vertrouwen: je tegenstanders, 3. positief over je en te wantrouwen: je coalitiegenoten,4. negatief over je en te wantrouwen: je vijanden.
Iedere speler vraagt om een eigen aanpak en voor iedereen geldt: neem ze serieus. Iemand die zich niet serieus genomen voelt luistert niet meer. Dat geldt echter ook voor jezelf! Neem jezelf net zo serieus. Ben je er van overtuigd dat je de moeite waard bent om naar te luisteren? Die gedachte is onbewust de aanstuurder voor je gedrag. Zit er ergens diep van binnen een stemmetje dat zegt ‘naar mij wordt toch nooit geluisterd’? Je gedrag wordt dan ook zo dat er inderdaad niet naar je geluisterd wordt. ‘Zie je wel ik had toch gelijk’. Ga een lekker stuk wandelen en prent jezelf in dat er natuurlijk naar je geluisterd wordt. Neem alle tegenwerpingen die in je opkomen serieus en ga ze onderzoeken. Zijn ze waar? En zo nee, hoe zet je ze om in positieve krachten?
Terug naar het model. Je bondgenoten koester je dat spreekt. Je benadrukt de overeenstemming tussen jullie en vraagt hen om advies. Je tegenstanders koester je ook want dat kunnen medestanders worden. Je vertelt hen duidelijk jouw visie en vraagt om reactie. Zoek naar de overeenkomsten in jullie standpunten en benoem die. Bij beide spelers die je wantrouwt blijf je op je hoede. De coalitiegenoot: je bevestigt dat jullie het eens zijn nodigt hen uit tot samenwerken en vraagt wat er nodig zou zijn om samen te werken. De vijand ga je niet ompraten. Hooguit vertel je nog eens duidelijk wat jouw standpunt is.
Waarom zijn mensen je vijand of je bondgenoot? Dat heeft alles te maken met hun directe persoonlijke belangen. Als een collega denkt dat zijn project niet doorgaat omdat jouw project alle steun krijgt dan zal hij je vijand worden. Heeft je leidinggevende jou binnengehaald dan is hij een bondgenoot voor jouw project want hij wil bewijzen dat jij de beste bent. De man die over het geld gaat wordt een tegenstander als hij denkt dat er dit jaar toch al over de begroting heengegaan wordt. Een coalitiepartner is bv de collega die jou steunt omdat dan tenminste dat andere project niet doorgaat. Het gaat maar zelden over inhoud. Wat niet wegneemt dat je ook inhoudelijk goed beslagen ten ijs moet komen.
Tot slot zijn ook de drijfveren van je medespelers van belang. Wat motiveert hen, waarvoor lopen zij warm? Hoe beter je daarop weet aan te sluiten hoe meer ze zullen luisteren naar je. Wandelen laat mensen vaak van een meer authentieke kant zien dan dat je normaal van ze ziet. Neem je collega mee uit wandelen en ga het gesprek met haar/hem aan. Probeer er achter te komen waar zij/hij enthousiast van wordt. Wat hem/haar in beweging brengt, waarden en misschien ook normen die belangrijk voor haar/hem zijn. En nogmaals neem haar/hem serieus!
