Vanochtend lag ik op mijn matje in de sportschool tegen de bovenste takken van een Haagbeuk aan te kijken. Ik zag dat er geen blad meer aanzat, wel veel zaden. Ik dacht vervolgens aan leren. Hoe heeft die boom dat geleerd dat er nu bladgroen teruggetrokken moet worden en vervolgens het blad losgelaten moet worden? Is er eigenlijk wel sprake van leren in de natuur? Ja ik peins wat af tijdens de buikspieroefeningen.
Leren vind ik een fascinerende activiteit. Niemand leert op dezelfde manier. Mensen die mij al langer volgen of een training van mij hebben meegemaakt weten dat ik graag gebruik maak van de leervoorkeuren van Manon Ruijters. 5 leervoorkeuren die erg goed zijn te gebruiken in situaties waarin mensen van en in de natuur leren. Zoals in excursie en in wandelcoachsessies. Inmiddels zijn het er trouwens 7: kunst afkijken, participeren, oefenen, kennis verwerven, ontdekken, verbeelden en doorzien.
Zijn die laatste twee ook door mij te gebruiken? Vooral verbeelden spreekt tot mijn verbeelding. Het is leren door te oefenen in je hoofd. Je maakt gebruik van emoties. Het is leren met de vraag ´stel je voor dat…` Het wakkert de creativiteit aan, je krijgt 3D filmpjes in je hoofd. Ik zie direct toepassingen in excursies die bv iets willen doen met het thema duurzaamheid. ´Stel je voor dat de Koolmezen, die ons nu afhelpen van al die rupsen, aankomen in ons land als rupsen al verpopt zijn. Het wordt steeds warmer en de rupsen zijn er steeds vroeger. Stel je voor wat er gebeurt als de meesjes voedsel gaan zoeken voor hun jongen…..´ Als je vervolgens mensen in gesprek laat gaan over dat filmpje dat in hun hoofd is gaan lopen heb je diegenen met de leervoorkeuren verbeelden en participatie aan het leren.
Maar natuurlijk is verbeelden al lang een vast onderdeel van mijn training wandelcoaching. ´Stel je voor dat je het gebruik van natuurwerkvormen in je coachpraktijk hebt toegepast, waar sta je dan over 5 jaar? Hoe ziet dat eruit?´ Het laten kiezen in het landschap van een boom, een uitzicht, de rivier, helpt om dat filmpje van je droom concreter te maken. Ik stimuleer een wisselwerking tussen de natuur en wat er in het hoofd van de ander gebeurt. De creativiteit wordt gestimuleerd om de droom vorm te geven. Dat is het mooie van mijn werk.
Ik denk deze leervoorkeur dus op deze manier al toe te passen. Doorzien moet ik nog nader bestuderen, dat zie ik nog niet zo. Misschien geen leervoorkeur van mij?
Om terug te komen op mijn vraag of er in de natuur sprake is van leren? De evolutie heeft die organismen uitgeselecteerd die het beste aangepast waren en zijn aan de omgevingsomstandigheden. De boom die te laat zijn bladgroen terugtrekt en blad laat vallen heeft volgend jaar minder kans om te overleven. De bomen die het juiste moment kozen blijven over in de natuurlijke selectie. Is dat leren?
Veel dieren zijn natuurlijk erg goed in staat te leren. Om bij die Koolmees terug te komen. Ik heb een keer met verbazing én bewondering zitten kijken hoe een meesje efficiënt alle bamboestaafjes uit mijn bijenhotel sloopte en zich vervolgens te goed deed aan de insecten en spinnen die er achter zaten. Combinatie van ontdekken, kunst afkijken en doorzien?
